Sinds enkele jaren werk ik als opvoedkundige in de kinderpsychiatrie, waar ik kinderen met ontwikkelingsstoornissen in een residentiële setting begeleid. Vaak maken ook kinderen met een dubbele nationaliteit, en daaruit volgend een meertaligheid, deel uit van onze leefgroep. In erg diverse groepen merk je op dat net die meertaligheid van sommigen een sterke impact heeft op de groepsdynamiek. Zo trekken kinderen met eenzelfde moedertaal vaker naar elkaar toe wat enerzijds vriendschappen oplevert maar anderzijds tot uitsluiting van anderen kan zorgen.
Om een eind te maken aan deze pesterijen en gelijkheid te bekomen, wordt voortaan slechts één taal toegestaan op de leefgroep, namelijk het Nederlands. Overige talen mogen onderling niet langer gesproken worden, dus dienen wij als opvoedkundigen hiertegen op te treden. Iets wat op het eerste zicht op een simpele oplossing lijkt, zorgt tegelijk voor heel wat andere moeilijkheden. Zo zullen bijvoorbeeld kinderen met een andere moedertaal zich minder snel welkom voelen.
Kinderen die tijdelijk niet thuis kunnen wonen omwille van hun problematiek krijgen het al erg te verduren. Het is dan ook onze taak om hen warm te ontvangen en een hart onder de riem te steken. Het verbieden van hun moedertaal strookt naar mijn mening niet met deze visie dus ben ik op zoek gegaan naar een alternatieve aanpak. Enerzijds zocht ik naar de bevestiging dat onze omgang met meertaligheid niet gunstig is. Anderzijds was ik zoekende naar handvaten om de taalontwikkeling van deze kinderen toch te kunnen bevorderen. En zo kwam ik terecht bij deze podcastaflevering over meertaligheid bij jonge kinderen.
Taalkundige Anne-Mieke Thieme onderzoekt hoe meertalige kinderen communiceren en spelen in de kinderopvang, en de rol van taal daarin. Ze kijkt naar de flexibiliteit van kinderen in de omgang met meertalige situaties en het belang van meertaligheid. In een interview haalt ze haar studie aan en licht ze het tipje van de sluier op.
Één ding is zeker: Thieme pleit voor meertalige opvoeding. Alle vormen van meertaligheid moeten volgens haar gewaardeerd worden. Niet alleen ouders zijn verantwoordelijk voor het ontwikkelen van de moedertaal en andere talen, ook de zorg en opvang van kinderen kunnen hiertoe bijdragen. Zo kan meertalige opvang ervoor zorgen dat mensen zich sneller ergens thuis gaan voelen maar ook dat het Nederlands leren wat makkelijker gaat door de thuistaal als een soort brug te aanzien. Aldus, de bevestiging waar ik naar zocht: we hanteren niet de juiste aanpak op mijn afdeling!
Hoe ik nu juist vanuit mijn functie die meertaligheid kan bevorderen, blijft een groot vraagteken. Thieme wil op termijn graag handvaten uitschrijven voor onder andere zorgmedewerkers omdat ook wij een belangrijke rol hebben in hoe meertaligheid wordt geïntegreerd en ondersteund. Toch moeten we allen nog even geduld uitoefenen want zolang het onderzoek gaande is, wil Thieme geen suggesties of tips uitbrengen. De effectieve innovatie van mijn leefgroepwerking zal dus nog even op zich moeten laten wachten. Dat ik verwachtingsvol wacht op een volgend interview van Thieme staat welzeker vast.
Noeën, R., & Van Eerte, L. (Hosts). (2023, 24 april). Meertaligheid – goed voor je brein en goed voor de samenleving (seizoen 2, aflevering 6) [Podcastaflevering]. In Over taal gesproken. Onze taal/instituut voor de Nederlandse taal. Geraadpleegd op 24 maart 2024, van https://ap.lc/NKCUh